کد مطلب:26325 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:36

گنجینه پرسمان » اديان و مکاتب

ديدگاه اسلام را در مورد رياضت بيان كنيد. چه نوع رياضتهايي مورد قبول اسلام است؟

واژة رياضت در آموزه هاي ديني به كار رفته است. امام علي(ع) ميفرمايد: إنّما هي نفسي أروضها بالتقوي لتاتي آمنة يوم الخوف الاكبر؛ همت من در اين است كه نفس خودرابا تقوارياضت دهم تا در روزي كه ترس و بيم آن سخت تر است آسوده باشد.[1]

از ديدگاه اسلام مقصود از رياضت، تمرين و وادار كردن خويش به كارهاي خير و ترك محرّمات وا نجام واجبات است. هدف از اين رياضت، رفع موانع وصول به حق و رام كردن نفس و آماده شدن براي پذيرش فيض الهي و هدايت هاي رباني است كه پيامبر اكرم(ص) از آن به جهاد اكبر ياد نمود.[2]

رياضتي مورد قبول اسلام است كه اولاً با بدعت توأم نباشد و ثانياً با عزت نفس و كرامت انساني منافات نداشته باشد. قرآن مجيد يكي از رياضت هاي مسيحيان را كه رهبانيت و ترك دنيا به منظور گريز از مسئوليت هاي زندگي است، به شدت نكوهش كرده و آن را بدعتي مي داند كه ريشة وحياني نداشته است.[3] اسلام رهبانيت مسيحيان را با فرمان جهاد از پيش پاي مسلمانان برداشت. پيامبر اكرم(ص) در اين باره ميفرمايد: رهبانيت امت من جهاد در راه خدا است.[4]

يكي از رياضت هايي كه در مكتب تصوف معمول بوده، روش ملامتي است. اين افراد براي اين كه مردم به آنان عقيده پيدا نكنند، تظاهر به بدي مي كنند. استاد مطهري ميگويد: اين ها مبارزه با نفس است، اما [يك نوع] جهاد با نفسي است كه اسلام آن را اجازه نمي دهد.[5] زيرا با عزت نفس منافات دارد. ترك دنيا و رهبانيت هندوها و پيروان كليسا و يا چله نشيني و عزلت صوفيان و اصحاب خانقاه از رياضت هاي نامشروع محسوب ميشود. امام خميني(ره) از قول استادش مرز ميان رياضت باطل و رياضت صحيح را بيان داشته و فرموده اند: ميزان در رياضت باطل و رياضت شرعي صحيح، قَدَم نفس و قَدَم حق است. اگر سالك به قدم نفس حركت كرد و رياضت او براي پيدايش قواي نفس و قدرت و سلطنت آن باشد، رياضت باطل [است] و سلوك آن منجر به سوء عاقبت ميباشد و دعوي هاي باطله نوعاً از همين اشخاص بروز ميكند و اگر سالك به قدم حق سلوك كرد و خداجو شد، رياضت او حق و شرعي است.[6]

اگر منظور از رياضت را مهار نفس و كنترل غرايز دروني و تقويت اراده بدانيم، كدام رياضت بهتر از ترك محرّمات و لذّات نفساني و انجام واجبات است؟ نفس انسان به منزلة اسب سركش و چموشي است كه آدمي را از طريق پيروي از نفس به ورطة سقوط ميكشاند. دشمن غدّار كه نفس اماره نام دارد، بسيار نيرومند ظاهر مي گردد كه جز با رياضت رام نمي گردد. از طرفي واجبات الهي توأم با رنج و مشقت است مانند روزه گرفتن در تابستان، وضو با آب سرد در هواي سرد، واجبات مالي مانند خمس و زكات، جهاد و امر به معروف و نهي از منكر، حج و غيره. بعضي از مستحبات نيز از اين قاعده مستثنا نيست مانند نماز شب، روزه هاي مستحبي، نمازهاي نافله و غيره. در روايتي از امام صادق(ع) مطلب مذكور استنباط ميشود. حضرت ميفرمايد: بين بنده و پروردگار حجابي تاريك تر و وحشتناك تر از نفس اماره و خواسته هايش وجود ندارد و براي ريشه كن كردن آنها سلاحي بهتر از احتياج به خدا و خشوع و گرسنگي و تشنگي در روز (روزه داري) و شب زنده داري وجود ندارد.[7]